BİZİM AY ADLARI ! İçinde yaşadığımız an bizi herhangi bir şekilde ilgilendirir; kimimiz gençtir “saniyeler saat gibi ilerliyor” der, kimimiz yaşlıdır “ aylar, yıllar su gibi akıyor” deriz. Ama hiç düşünmemişizdir bu su gibi akan ayların anlamını ve dilimize nerden geldiğini. Gerçi içinde anladığımız ay adları vardır ama anlamadıklarımıza da karakış, küçük, açaray gibi adlar vererek anlar duruma getirmeye çalışmışızdır. Çok eski Türklerde hangi aydan başladıklarını tam bilemiyorum ama Aramay, ikindi ay, üçünç ay, törtünç ay gibi ay adları kullanılmış. Ay adları daha sonra hicri takvimin kabulüyle resmiyette önce recep, şaban, ramazan, sefer gibi Arapça biçimiyle kullanılmış, Rumi takvimin kullanılmasıyla da yine anlamadığımız bir yığın ay adları devreye girmiş. Şu an kullandığımız ay adları son şeklini 1945 te çıkan bir yasayla almışlar fakat yinede içlerinde bize ekim, aralık, ocak gibi çağrışım yapanları varsa da içlerinde kökenini anlayamadıklarımızda vardır ve çoğumuzda merak etmişizdir bunların dilimize nasıl geçtiğini. En baştan alırsak ay adları kökeni bilebildiğimiz kadarıyla şöyledir; ocak 1945 te yürürlüğe konulan ay adlarındandır ve anlamı tahmin edeceğimiz gibi kış mevsiminin en çok gereksinim duyulan ısı ihtiyacından çağrışım yapmaktadır. Şubat Babil takviminde sabadu iken Süryanilerde şubat olmuş oradanda bizim takvimimize geçmiştir. Mart ayı savaş tanrısı Mars’ın adının Latincedeki Martius biçiminden dilimize transfer olmuştur. Nisan ayı adı ise Babil ve Süryani takvimlerinden Rumi takvime oradan da bize ulaşmıştır. Latincedeki Maima Mercurius’un annesi Maius bitkileri büyüten aya adını vermiş oradanda bize mayıs olarak geçmiştir. Haziran Süryaniceden temmuz ise Sümercedeki üreme tanrısı Dumuzi’den bize ulaşmış bir yadigardır. Ağustos ayının adının Roma imparatoru Caesar Augustus’tan armağan olduğunu söylemeye bile gerek yok sanırım. Eylül ayı Babil takviminde ulul ilen Süryani takvimine Eylül olarak geçmiş oradanda bize ulaşmıştır. Ekim ayı bildiğiniz üzere tarlaları ektiğimiz ayın adıdır ve adı kendini anlatır zaten. Kasım ise Arapça bölen anlamındadır eskiden yılları kasım ve Hızır günleri diye bölmelerinin hatırasını taşır. Aralık ise güz ile kış günlerinin arasındaki günler için uygun bir ay adı olsa gerek. Umarım okuyanları yormayacak ama ay adlarımız konusunda merakımızı giderecek bir yazı olmuştur. Okuyan herkese sevgi ve saygılarımla. Galip COŞKUN Yazar: GALİP COŞKUN Tarih: 31.05.2010 00:03:15

Galip Coşkun
Okunma Sayısı: 1865

Yorum Ekle

YAZARIN DİĞER YAZILARI